|
Υπάρχουν
διάφορες εκδοχές για το όνομα του χωριού μας , Άγιος Ιωάννης.
Η μία εκδοχή αναφέρει ότι
την ονομασία του την πήρε ύστερα από την εύρεση μια
εικόνας του Αγίου Ιωάννη στον βράχο στην τοποθεσία με
την σημερινή ονομασία αγιαννόβραχος. Από την
εύρεση αυτής της εικόνας δόθηκε στο χωριό το όνομα Άγιος
Ιωάννης.
Μια άλλη εκδοχή αναφέρει
ότι στο χωριό υπήρχε ο μοναδικός γιατρός της περιοχής.
Στην ερώτηση "που πάς το παιδί;" ακολουθούσε η απάντηση
"Στο γιατρό να γιάννει..." και αυτό ήταν αρκετό
για να πάρει την ονομασία αυτή το χωριό.
Οι
ανασκαφές έδειξαν
ότι κατά τήν Ρωμαϊκή
Έποχή πολλοί πλούσιοι
έκτιζαν εδώ
τίς επαύλεις τους μέ θέα τόν
Αλφειό ποταμό. Όπως
υποστηρίζει ο
ίστορικός Τάσος Γριτσόπουλος,
όταν οι
Ήραιώτες
δέχτηκαν τον Χριστιανισμό ίδρυσαν
Ναό επ' ονόματι
του Αγίου
Ιωάννη του
Προδρόμου [ίσως λόγω
του ποταμου
και των βαπτίσεων στα νερά του].
Έτσι ο οικισμός
πήρε τό όνομα
Αη - Γιάννης.
Οι πρώτοι που κατοίκησαν
αρχικά ήταν Ζυγοβιστινοί. Ζυγοβιστινές
οικογένειες είναι τα επίθετα: Πουλόπουλοι -
Αποστολόπουλοι - Κολιόπουλου - Σπηλιόπουλοι- Πετρόπουλοι
- Μιχαλακόπουλοι - Παπαπολυχρόνης. Μετά εγκαταστάθηκαν
οι Βλογγαίοι με τις οικογένειες: Πισιμίση,
Θεοχάρη, Λάλος, Ζαφειρόπουλος. Υπάρχουν και από το
Αναζίρι (Καυκάς και Αναστόπουλος), το Λευκοχώρι
(Σωτηρόπουλος), Μπάρτζι ή Δαφνούλα
(Κυριαζής), Μπέλεση, Τριποταμιά( Καραμάνης
- Σαρακάς).
Προπολεμικά ο "μεγάλος"
δρόμος Δημητσάνα - Πύργος περνούσε μέσα από το χωριό και
για το λόγο αυτό υπήρχαν πολλά και σπουδαία
μαγαζιά. Ψώνιζαν εδώ και από μακρινά χωριά,
επειδή υπήρχε ζωηρό χονδρεμπόριο στο Πύργο.
Το δημοτικό σχολείο του
ΑηΓιάννη ονομαζόταν "προαιρετικό" τότε. Είναι από τα
αρχαιότερα στην περιοχή μαζί με του Παλούμπα (οικογ.
Πλαπούτα). Πρέπει να χτίστηκε επί Βασιλέως Γεωργίου Α' ο
οποίος πέρασε και το ίδρυσε (1863;). Σήμερα λειτουργεί
ως πολιτιστικό κέντρο του χωριού.
Στον Άγιο Ιωάννη Ηραίας
βρίσκονται, ανεξερεύνητα ακόμα, τα ερείπια
του
αρχαίου οικισμού της Ηραίας. Τη σπουδαιότητα του
οικισμού τα αρχαία χρόνια, επιβεβαιώνει το γεγονός ότι
απ’ εδώ κατάγονταν αρχαίοι Ολυμπιονίκες.
 Πιο γνωστός
είναι ο Δαμάρετος που ήταν
δύο φορές Ολυμπιονίκης στην
οπλιτοδρομία ενώ ο γιος του
Θεόπομπος ήταν Ολυμπιονίκης στο πένταθλο.
Ο εγγονός του Δημάρετου λεγόταν
επίσης Θεόπομπος και
ήταν Ολυμπιονίκης στην πυγμαχία.
Ἀθλητάς δέ ὁπόσοι γεγόνασιν Ἀρκάσιν
ὑπερῆρκε τῆ δόξῃ Δαμάρετος Ἡραιεύς, ὅς τόν ὁπλίτην
δρόμον ένίκησεν <ἐν> Ὁλυμπίᾳ πρῶτος.(ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ
, (TLG 8.
26. 1. 1 - 8. 26. 2. 7))
Από τούς αθλητές πού ανέδειξε η Αρκαδία
πιο φημισμένος ήταν 0 Δαμάρετος Ήραιεύς πρωταθλητής στόν
Όλυμπιακό Οπλίτη Δρόμο (Παυσανίας
(TLG
8. 26. 1. 1 - 8. 26. 2. 7))
Οι Ανασκαφές το 1931
Στην
κοινότητα του Αγιάννη οι αγρότες όταν έσκαβαν στα
χωράφια τους έβρισκαν μαρμάρινες
"ευμεγέθεις
πλάκες". Το 1931 ξεκίνησαν οι πρώτες ανασκαφές από
τον αρχαιολόγο Αλέξανδρο Φιλαδελφεύς. Κάτω από δυσμενείς
συνθήκες αποκαλύπτονται τα
πρώτα ευρήματα.
Αποκάλυψε κτήρια που
περιείχαν δύο(2) ρωμαϊκά ψηφιδωτά, μία(1) αίθουσα με
υπόκουστο, τα ερείπια ενός τετράγωνου οικοδομήματος
(4,20 Χ 4,20) στη θέση "Παλιοεκκλησιά" που το ταύτισε
μ΄έναν από τους ναούς που αναφέρει ο Παυσανίας. Στους
πρόποδες του λόφου Ανεμοδούρα, στη θέση "Βαμβακιά"
αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια μιας "δημόσιας κρήνης" ή ενός
"Νυμφαίου", που ο Φιλαδελφεύς το θεώρησε κατοικία του
Πάνα και των Νυμφών. Στην Εκκλησιά του χωριού (΄Αγιος
Ιωάννης) σώζονται ακόμη και σήμερα κομμάτια κιόνων από
ασβεστόλιθο.
Σε πολλές οικίες του χωριού φαίνεται
καθαρά ότι χρησιμοποιήθηκε - ίσως επί Τουρκοκρατίας-
οικοδομικό υλικό από τα ερείπια. Μέρη του υλικού αυτού
βρήκε η ανασκαφική ομάδα του Φιλαδελφέως σε οικίες γύρω
από το ενοριακό ναό του χωριού.
|
